ریفلاکس در شیرخواران و کودکان

کلیات ریفلاکس و ریفلاکس پنهان 

ریفلاکس یک پروسه فیزیولوژیک در شیرخواران و کودکان می باشد. در کودکان نرمال بسیاری از اپیزودهای ریفلاکس گذرا و قابل مشاهده نیستند.وقتی مکانیسم های محافظتی بدن در مقابل ریفلاکس ناکامل باشد بیماری ریفلاکس یا GERD بروز می کند.

مکانیسم اصلی ریفلاکسTLESR می باشد و این مسئله در افراد بزرگسال تا ۶ بار در ساعت رخ می دهد مخصوصاً بعد از اتساع معده در هنگام غذا خوردن و موارد مشابه رخ می دهد.پس ریفلاکس فیزیولوژیک بعد از غذا میتواند در تمام سنین رخ دهد و یک مسئله نرمال محسوب می گردد. 

❓چه زمانی ریفلاکس بیماری محسوب می گردد؟  

در مواردی که علائم بیماری ایجاد کند همانند ازوفاژیت معمولی یا ازوفاژیت  بارت و یا علائم سیستمیک ایجاد نماید مثل نارسائی رشد  و یا اینکه مشکلات سابجکتیو ایجاد کند  مانند سوزش سر معده و استفراغ در حدی بیش از موارد معمول.مکانیسم های دفاعی در ریفلاکس متعدد می باشند ودسته ای از این مکانیسم ها مربوط به  راه های هوایی می باشند لذا اپیزودهای گذرای آپنه در ریفلاکس معمولا رخ می دهد. 

در کودکان عوارض ریفلاکس عبارتند از ازوفاژیت, مخصوصا بارت, خونریزی , تنگی و خیلی به ندرت آدنوکارسینوما.

شیوع ریفلاکس بدون علامت تا بیش از 40 درصد در کودکان گزارش شده است. (Holbrook JT, Wise RA, Gold BD). 

درحقیقت ریفلاکس آشکار و قابل مشاهده , به دو دسته تقسیم میگردد: 

 گاهی همان رگورژیتاسیون

 یا spitting up  می باشد که مقوله ای نرمال و بدون عوارض بوده به این 

کودکان happy sitter  گفته می شود و نیاز به درمانی ندارد. در بقیه موارد این ریفلاکس آشکار باید از استفراغ افتراق داده شود زیرا علل استفراغ با ریفلاکس متفاوت است. در حالی که پاتوفیزیولوژی ریفلاکس عمدتا مربوط به سیستم گوارشی است ولی علل استفراغ در بسیاری از موارد خارج گوارشی است.

ریفلاکس بدون علامت و یا ریفلاکس پنهان نیز به دو دسته تقسیم می گردد. در عمده موارد ریفلاکس، فیزیولوژیک است که هیچ علائم و عوارضی ندارد و درمانی هم نمی خواهد.

در دسته دوم مواردی است که ریفلاکس پنهان در ارگانهای مختلف و تظاهرات دیگری دارد که اینها عبارتند از:

1-  علائم سیستمیک: بیقراری , گریه مداوم , رد تغذیه و شیر یا  refuse feeding .

2-  کاهش رشد ,  FTT

3-  آنمی

4-  علائم مربوط به سیستم تنفسی: پنومونی مکرر, آسم, سرفه مزمن , خشونت صدا, و احساس گلوبوس , سینوزیت , اوتیت مدیا

5-  ضایعات دندانی

6-  علائم مشابه کولیک

7-  سندرم سندیفر

8- و Acute life-threatening events (ALTE)

در موارد فوق درمان ریفلاکس توصیه میشود که مبحث درمان , نکات مهم و چالش برانگیز زیادی دارد.

✍آقای دکتر محمد سبحانی (فوق تخصص گوارش کودکان)