بیماریهاى معده

بدى هضم به علت گرمى مزاج

علائم :

عطش ، یبوست دهان ، کم شدن اشتها، طعم بد دهان مانند طعم دود و ترش ‍ کردن غذاهاى گرم ، بهتر هضم شدن غذاهاى غلیظ و سرد، اینگونه بیماران در مصرف غذاهاى گرم زیاده روى کرده و از حد اعتدال گذرانده اند.

 درمان

شربت لیمو، شربت انار، شربت غوره ، مرباى سیب ، مرباى شیره خرفه ، و شربت زرشک و عناب و تمرهندى و آلوچه خشکه ، در صورتیکه زخم معده در کار نباشد مفید است .

بدى هضم در مزاج صفراوى خود معده

علائم

تلخى دهان ، خروج صفرا، با استفراغ و خروج صفرا با مدفوع ، بیمار پس از غذا خوردن احساس طعم بد دهان دارد مثل کسى که دود زیاد کشیده باشد، بوى بد دهان و سوزش دل و عطش و حالت تهوع موجود، ممکن است در اثر بیمارى و اختلال کار سایر اعضاء مثل کبد یا روده ها و غیره باشد و همیشه مربوط به خود معده نیست اگر حالت تهوع زیاد باشد و بیمار از امتلاء رنج برد، مقدارى سکنجبین با آب گرم حل کرده نوشند تا استفراغ کنند بعد از آن پوست هلیله زرد 10 گرم جوشانده صبح و عصر میل نمایند اینگونه افراد صفراوى مزاج در موقع گرسنگى و دیر رسیدن غذا، بى طاقت شده و حتى ممکن است بیهوش گردند، براى درمان این حالت بهتر است شربت لیمو، شربت غوره ، شربت انار، یا شربت نارنج صبح ناشتا میل نمایند غذاهاى ترش براى افراد فوق مؤثر است و باید قبل از گرسنگى کامل غذا خورند.

نسخه

شربت عناب 15 گرم

زرشک 10 گرم

آلوچه خشکه 15 گرم

لیمو 5 گرم

همه را جوشانده صاف کرده سه روز صبح و عصر میل نمایند.

و یا ایارج فیقرا با جوشانده هلیله تواءما بکار برند و یا اینکه افسنطین 2 گرم گل سرخ 5 گرم جوشانده صاف کرده با شربت قند آمیخته یک گرم صبر به آن اضافه نموده صبح و عصر میل کنند و اگر بدى گوارش مربوط به بیماریهاى کبد باشد پاکسازى بدن به وسیله ماءالجبن یا به وسیله حب صبر زرد نمایند و با گل قند و آب لیمو تقویت معده نمایند و براى تقویت کبد، طباشیر و ریوند از هر یک 5 گرم کوبیده با گل قند دهند، سوپ مرغ رسمی و آب غوره یا آب لیمو مفید است .

بدى هضم در مزاج گرم و تر بطور عموم

در اینجا اشتهاى بیمار بر اعتدال بوده اما لعاب کثیر از دهان جارى مى شود بخصوص وقتى که معده خالى و گرسنگى در کار باشد و بیشتر اینگونه افراد حالت تهوع داشته و گاهى استفراغ رطوبتى دارند (مانند سفیده تخم مرغ ) اینگونه حالتها را بایستى با دادن آب شبت و سکنجبین مجبور به استفراغ نمایند تا معده پاک گردد و محتویات آن خارج شود سپس مرباى هلیله ، گل قند و طباشیر تجویز نمایند.

بدى هضم در مزاجهاى گرم و خشک

  درمان

شیرگاو، ماءالشعیر، حریره از آرد جو و روغن بادام و شکر تهیه کرده میل نمایند. اینگونه افراد بایستى از غذاهاى رطوبتى و خنک استفاده کنند.

بدى هضم در مزاجهاى گرم و تر بدون ماده رطوبتى

در دستگاه گوارش اینگونه بیماران غذاهاى مصرف شده زودتر تغییر شکل داده و متغیر مى شود و آب دهان جارى مى گردد تبخیر یا (پوترى فیکاسیون ) در دستگاه گوارش اینگونه بیماران بیشتر از معمول است لذا باعث ایجاد گاز و نفخ زیادترى مى گردد.

  درمان 

براى تبرید و تجفیف یا خشکانیدن و جذب گازها و نفخ ، بایستى از معجون اطریفل صغیر یا اطریفل کبیر استفاده نمایند.

بدى هضم در مزاج سرد

علائم :

ضعف هضم ، تمایل زیاد به غذا خوردن یا کثرت خواهش طعام ، توقف بیش از حد معمول غذا در معده و ترش کردن آن و آروغ ترش و برگشت غذاى ترش به دهان که اینها همه در اثر زیادى اسید معدى است و موجب ناراحتى بیمار مى گردد مدفوع در اینگونه بیماران شل و گاهى با یبوست تواءم است اینگونه بیماران با خوردن غذاهاى گرم مثل عسل ، مرباجات ، کمپوتهاى گرم بهبودى مى یابند.نسخه

بدى هضم در مزاج سرد و خشک

  درمان

ماءالشعیر و عسل میل نمایند شربت گاوزبان ، شربت انار شیرین و شربت زوفا نوشند.

درد در ناحیه سر دل (مربوط به معده )

براى تسکین اینگونه دردها که به علت زیادى اسیدیته معده به وجود مى آید خنثى کردن محیط اسیدى معده لازم است که داروهاى زیر مؤثر و از بین برنده درد مى باشند، این فرمول در زخمهاى معده و اثنى عشر و سوء هاضمه مؤثر بوده و ضد نفخ و ضد کلیت نیز مى باشد.

  درمان

در دردهاى معدى تواءم با صدا کردن شکم ، دادن انیسون ، جوز هندى ، پوست نارنج ، دارچین و زنجبیل از هر کدام 10 گرم به صورت پودر سائیده که روى غذا پاشیده شود بکار برده مى شود.

ضعف معده یا سوء هاضمه

در اینجا چون غذا مدت بیشترى را در معده توقف مى نماید لذا اسید بیشترى ترشح شده و موجب ناراحتى و درد و گاهى باعث پیدایش زخم مى گردد. اگر منجر به تخمه و یا هیضه گردد، آروغهاى بدبو از علائم مهم این بیمارى است . داروهائى که در بالا گذشت همه براى این حالت مؤثرند.

کم شدن اشتها

این بیمارى به علل مختلفى از جمله ضعف و ناتوانى کبد، ورم دستگاه گوارش و بیماریهاى آن و امتلاء خون از چربى ها و املاح اضافى و خوردن چربى زیاد و غذاهاى سرخ کرده و چرب و نیز داراى علل بیشمارى است که ساده ترین آنها ناراحتى هاى روانى است .

براى تحریک اشتها بهتر است از غذاها و داروهاى ترش مزه استفاده نمود مثل سماق ، آب لیمو، آب انار،

 شربت غوره و غیره .

نسخه ضد کم اشتهایى

نسخه هاى اشتهاآور

عطش یا تشنگى مفرط

این بیمارى بیشتر در افرادى به وجود مى آید که مبتلا به بیمارى قند مى باشند غیر از بیمارى قند بیمارى دیگرى به نام دیابت بى مزه (مرض قند بدون قند) که در اینجا قند در ادرار نیست اما بیمار داراى عطش فراوان است و گوئى عاشق آب است ، در خون ریزیها و تصادفات و هنگامى که مقدارى زیاد خون از بدن دفع شده باشد بیمار مبتلا به عطش زیاد مى گردد، خوردن غذاهاى شور و چرب میل به خوردن آب را زیاد مى نمایند.

  درمان

سکنجبین با آب گرم نوشند و حب صبر با ایارج فیقرا بکار برند تا بدن از خلط غالب پاکسازى شود. جوشانده بادیان به صورت گرم و داغ مؤثر است ، یا بادیان را کوبیده با آب گرم کفلمه نمایند، از خوردن غذاى غلیظ و چرب و میوه جات بپرهیزند، در بیماریهاى تب دار که بیمار مبتلا به عطش ‍ است مى توان از لعاب اسپرزه بتدریج استفاده نمود و عطش بیمار را ساکت کرد.

ماءالشعیر لعاب اسپرزه ، لعاب به دانه ، آب خیار، شیره خرفه ، مرباى آلو، شربت آب غوره همگى مسکن عطش مى باشند، غذاهاى سرد و دوغ نیز در تسکین عطش مؤثرتر است . ناگفته نماند که خوردن آب یخ باعث عطش ‍ مى شود و آب گرم یا نیم گرم در تسکین عطش بهتر است ، در مزاجهاى گرم و خشک که مرتبا دهان ، حلق و مرى مى خشکد درمان آن با شربت لیمو، سکنجبین ، شیره خرفه ، آب تمرهندى ، آب انار، آب مرباى آلو مؤثر است مبتلایان به عطش شربت بنفشه را با لعاب به دانه و آب انار شیرین مخلوط کرده بتدریج بجاى آب بنوشند، آب برگ خرفه ، آبغوره بى نمک ، و ماءالشعیر را با هم آمیخته یا به تنهائى مصرف کنند: تمرهندى ، آلوچه خشکه با غذاى روزانه تواءم سازند، اگر معده مبتلا به املاح صفراوى گردیده باشد بدى طعم دهان و تلخى آن و حالت خفقان و تهوع از علائم بیمارى است .

نسخه ضد عطش

تخم کاهو 10 گرم

کاسنى 10 گرم

خرفه 10 گرم

مغز تخم کدو 20 گرم

تخم بارهنگ 10 گرم

همه را نرم سائیده روزى سه قاشق مرباخورى با عرق بیدمشگ یا لعاب اسپرزه و یا شربت بنفشه یا شربت عود میل نمایند.

دستور

بایستى بیمار استفراغ کند، شربت لیمو، شربت نارنج ، شیره خرفه خورند از غذاهاى خنک استفاده نمایند.

عطش به علت گرمازدگى یا آفتاب زدگى

اگر عطش به علت حرارت آفتاب یا آفتاب زدگى یا به علت آتش و یا واقع شدن در وزش باد گرم یا روزه داریهاى طویل باشد. دست و پاى بیمار را بایستى در آب سرد گذارند و در آفتاب زدگى باید بیمار را در وان یخ قرار دهند و دست و پاى بیمار را با آب سرد ماساژ داده تا حرارت به وجود آمده فروکش نماید سر بیمار را بایستى با گلاب بشویند و قدرى تمرهندى در دهان او گذارند تا به تدریج آب آنرا فرو برد.

در عطشهاى مفرط، بیماران مى توانند بدن خود را با آب برگ گل خطمى بشویند، مغز تخم خیار و مغز خربزه و ترنجبین را شیره کش کرده با لعاب به دانه یا لعاب اسپرزه میل نمایند.

جوشانده ریشه شیرین بیان به تنهائى براى تسکین عطش به کار مى رود. یا خاکشیر را در آب یخ و شکر حل کرده بدهند.

ورم معده یا گاستریت

در مزاجهاى صفراوى و دموى بیشتر به وجود مى آید و در بلغمى و سوداوى کمتر، در مزاجهاى دموى و صفراوى درد سر دل التهاب ، سوزش ، عطش ، سستى ، حالت استفراغ ، سقوط اشتها، زردى یا سرخى زبان ، تلخى دهان ، گرفتگى رنگ صورت متمایل به زردى ، در فشار با کف دست درد شدیدى در سر دل احساس مى شود در گرم مزاجان که پرخون مى باشند باید فصد نموده و سپس شربت بنفشه ، شربت نیلوفر، آب انار، آب غوره ، آب کاسنى ، و یا عرق کاسنى و یا آب تاجریزى را با گلاب میل نمایند، کسانى که مبتلا به خشکى مزاج و یبوست هستند از دستور زیر مى توانند استفاده کنند:

 درمان

زخم معده

مبتلایان به زخم معده و اثنى عشر با خوردن چیزهاى ترش و تند و سرخ کرده میوه هاى خام سبزیجات و نان طرید و آشها ناراحت مى شوند لذا رعایت رژیم غذاى مناسب در زخم معده و اثنى عشر مؤثر است . در هنگامى که زخم تازه باشد طباشیر و گل سرخ ، تخم ترشک از هر کدام 10 گرم به مدت 6 روز به صورت جوشانده بعد از هر غذا نصف لیوان میل نمایند. در زخمهاى تازه معده و اثنى عشر نبایستى از داروهاى پاک کننده (منقیات ) قوى استفاده نمایند زیرا زخم را تازه تر مى سازد.

مبتلایان به زخم معده و اثنى عشر مى توانند تا بهبودى کامل روزانه صبح ناشتا و شب از جوشانده زیر استفاده نمایند.

نسخه

ضد نفخ معده

داروهائى که در بدى هضم معده به علت گرمى مزاج گفته شد در اینجا مى تواند مصرف شود.

همچنین داروهاى مؤثر در سوءهضم نیز در اینجا اثر درمانى دارد.

نسخه ضد نفخ معده

هیل غرابى 5 گرم

هیل باد 5 گرم

نرم کوبیده بعد از هر غذا یک قاشق چایخورى در گلاب حل کرده میل نمایند.

براى رفع آروغ زدن

بعضى افراد عادت دارند که بعد از تناول غذا مرتب آروغ زنند این عمل را هواخورى نامند که ادامه آن باعث گشادى معده خواهد شد و این عمل ناپسندى است هم براى اطرافیان بیمار و هم براى خود او این مرض نزد کسانى که غذا به تعجیل مى خورند و دهان خود را در هنگام غذا خوردن نمى بندند بیشتر پیش مى آید زیرا به عجله غذا خوردن مقدارى هوا با طعام وارد معده مى شود.

 درمان

علاوه بر رعایت نکات فوق بایستى بادیان را نرم کوبیده با گل قند بعد از غذا میل کنند یا 5 گرم هیل غرابى را نرم کوبیده با گلاب مصرف نمایند. (این مقدار براى یک روز در سه نوبت ).

نسخه ساده ضد آروغ

10 گرم برگ نعناع را جوشانده آب آنرا سه روز بعد از هر غذا میل کنند: یا پودینه را نرم کوبیده با هیل غرابى و گلاب بعد از غذا مصرف نمایند.

نسخه

استفراغ خونى

در اینجا مقصود از خونى است که مبداء آن زخمهاى معده و اثنى عشر است و در اثر پاره گى یکى از عروق معده یا اثنى عشر خونریزى شروع مى شود.

  درمان

اول بیمار بایستى از خوردن غذا منصرف شود و استراحت کامل نماید و از حرکت جنبش و کارهاى سخت خوددارى کند. سپس از داروهاى ضد خونریزى که قبلا ذکر شده است استفاده نمایند. مثل کندر، گلنار، فوفل ، مازو، گل ارمنى .

نسخه براى اشتهاى ساقط شده

به مدت سه هفته هر روز 5 گرم افسنطین را جوشانده صبح و عصر میل نمایند.

تمایل به خوردن گل و مهر و غیره

این تمایل بیشتر در زنان باردار دیده مى شود در اطفال هم گل خوارى شایع است که باید هر چه زودتر درمان شود زیرا به کم خونى آنها منجر خواهد شد.

نمک 5 گرم

تخم شوید 10 گرم

تخم ترب 10 گرم

نرم کوبیده در 250 گرم عسل یا سکنجبین ریخته روزانه یک قاشق مرباخورى استفاده شود.

نسخه دیگر

ضد تهوع و استفراغ و ضعف اشتها

آب سیب و آب زرشگ از هر کدام یک لیوان آب لیمو شیرین نصف لیوان شکر 250 گرم همه را خوب جوشانده تا به قوام آید روزى 3 استکان میل نمایند.

نسخه دیگر

اسهال

علل اسهال متعدد است و مى تواند عللى همچون غذائى ، داروئى و عفونى و مسمومیت ها، داشته باشد.

اسهال به علت بیمارى خود معده در اثر سردى و ترى آن

علائم :

ترش شدن غذا در معده و جوشش و چنگ شدن سر معده و پوسیده و گندیده شدن غذا در معده که این خود باعث اسهال مى باشد.

  درمان

اسهال و هضم ناقص

کسانى که مبتلا به ورم روده و کولیت و زخم روده و بیماریهاى دیگر از قبیل تومورها، غده ها و گاهى تومورهاى بدخیم مى باشند بیشتر دچار اسهال و زور و پیچ شکم مى گردند گاهى به مدفوع خونى و هضم ناقص مبتلا مى شوند که در اینجا مقدارى مواد غذائى هضم نشده در مدفوع وجود دارد، داروهاى مؤثر عبارتند از صمغ عربى ، نشاسته ، کتیرا، لعاب به دانه ، لعاب اسپرزه شربت مورد، طباشیر.

نسخه

نسخه جهت کلیت اولسر و یا زخم روده

25 گرم ریشه انار را جوشانده 2 مرتبه در 24 ساعت تنقیه نمایند.

اسهال و هضم ناقص در مزاج بلغمى و صفراوى

علائم :

زردى مدفوع تواءم با بلغم ، درد، قراقر شکم این علائم بیشتر در کسانى دیده مى شود که میوه هاى خام زیاد مصرف مى کنند مانند آلوچه ، آلو، زردآلو، آلبالو و غیره . درمان

اسهال خونى

در اسهالهاى خونى بایستى از داروهاى قابض و داروهاى ضد خونریزى تواءما استفاده گردد مثل قرص طباشیر، شربت انجبار، قرص کهربا، شربت مورد، پوست انار، گل ارمنى ، گلنار، مازو، بلوط و فوفل بیمار بایستى حداقل 24 ساعت تا سه روز از خوردن غذا پرهیز کند و نیز از ماست آب رفته و آب جوشانده سماق و یا انار استفاده نمایند.

نسخه

جالینوس و نفوذ او در 45 نسل

جالینوس رکن اصلى پزشکى بود او آخرین پایه مهم طب یونان قدیم محسوب مى شود. جالینوس (1200 - 130 میلادى ) پزشک پادشاهان و شخصیت هاى برجسته روم که مسافرت هاى زیاد انجام داد، سخنرانیهاى بى شمارى نمود و نوشته هاى گوناگونى از خود به یادگار گذاشت . این یونانى بزرگ محقق باهوشى بود که تجربیات زیادى با آزمایشات گوناگون کسب نمود حجامت یکى از ابداعات او مى باشد. رشته داروسازى نیز مثل پزشکى از فرمولهاى او که بنام جالینوسى معروف مى باشد بهره مند گردید. جالینوس پیشتاز علم پزشکى در زمان خود بود. و تعلیمات او مورد تاءیید استادان پزشکان در طول یک هزار و پانصد سال بوده است .

نسخه

در بیماران مبتلا به اسهال ساده یا اسهال خونى اگر مریض مبتلا به عطش ‍ زیاد باشد مى توان بجاى آب از شیره خرفه استفاده نمود براى این کار 25 گرم تخم خرفه را در چهار لیوان آب جوشانده از آن به جاى آب استفاده نمایند.

اگر اسهال خونى همراه با صدا کردن شکم و ایجاد گاز و نفخ باشد از گلنار، مازو و بلوط و زیره و یا گشنیز که از هر کدام 5 گرم انتخاب شده باشد پس از نرم کوبیدن روزى چهار قاشق مرباخورى بکار برند.

منبع : http://hakimabbas.blogfa.com